Publikacja: 19-09-2013 Gazeta Finansowa

Faktoring niepełny to podstawowy rodzaj faktoringu, który jest bazą dla innych jego odmian. Dlatego też jest on bardzo popularny i można go znaleźć w ofercie większości firm zajmujących się tą usługą. Rozwinięciem faktoringu niepełnego jest faktoring pełny, z którym jest zwykle zestawiany i porównywany.

W faktoringu firma (faktorant) otrzymuje natychmiastowe finansowanie z tytułu wykupu wierzytelności przez wyspecjalizowaną instytucję finansową (faktora). W ten sposób uzyskuje środki finansowe zaraz po wystawieniu faktury, niezależnie od terminu jej płatności. Jeżeli jest to faktoring niepełny, to firma ponosi jednak ryzyko wypłacalności odbiorcy. Wówczas, jeżeli w przewidzianym terminie płatność nie następuje, zaistnieje obowiązek zwrotu faktorowi zaliczki wypłaconej za taką wierzytelność. Jest to tak zwany regres. Dlatego też faktoring niepełny nazywany jest również zamiennie faktoringiem z regresem. Zwykle jednak regres nie następuje zaraz po zapadnięciu terminu płatności faktury. Faktorantowi i jego odbiorcy przysługuje dodatkowy okres tolerowanego opóźnienia (okres regresu), kiedy faktor stara się wyegzekwować od nierzetelnego kontrahenta zaległą płatność.

Faktor wobec takiego kontrahenta stosuje miękką windykację w postaci przypomnień telefonicznych i monitów. Jeżeli odbiorca uporczywie odmawia płatności, istnieje możliwość – na wniosek faktoranta – rozpoczęcia windykacji sądowej. Faktorzy ze względu na specyfikę branży dysponują doświadczeniem i odpowiednimi służbami. Dlatego w większości przypadków prowadzona przez wyspecjalizowane komórki faktora windykacja jest skuteczna.

Jeżeli jednak przedsiębiorstwo (faktorant) korzysta z faktoringu pełnego (bez regresu), wówczas transakcje są ubezpieczone i ryzyko wypłacalności odbiorcy przejmuje na siebie faktor. Dlatego wydaje się, że wybór faktoringu pełnego powinien być oczywisty – ponieważ lepiej zabezpiecza on firmę przed ryzykiem niewypłacalności odbiorców. Jednak faktoring pełny wiąże się z dodatkowym kosztem – prowizją za przejęcie ryzyka (ubezpieczenia).

Przesłanką decydującą o wyborze faktoringu niepełnego może być ocena ryzyka wypłacalności odbiorcy. Jeśli przedsiębiorstwo współpracuje od dłuższego czasu ze swoim kontrahentem, może być bardziej skłonne do rezygnacji z ubezpieczania takich transakcji. Rozpoczęcie współpracy z nowym odbiorcą wiąże się z większym ryzykiem i wówczas warto rozważyć poniesienie dodatkowych kosztów, aby objąć transakcję faktoringiem pełnym.

Indywidualne traktowanie każdego kontrahenta pozwala na minimalizację ryzyka i optymalizację kosztów. Samodzielne ponoszenie ryzyka wypłacalności kontrahenta przez faktoranta może okazać się również optymalnym rozwiązaniem w sytuacji, kiedy firma posiada rozdrobniony portfel odbiorców. W mocno rozdrobnionej strukturze odbiorców ewentualna strata, wynikająca z nieuregulowania należności przez jednego kontrahenta, może być niższa niż koszt sumy ubezpieczenia wszystkich transakcji.

Takie podejście jest tym bardziej zasadne, że nawet faktoring niepełny zmniejsza istotnie ryzyko prowadzenia działalności przez firmę (faktoranta). Wynika to ze zrealizowanych przez faktora badań wypłacalności i wiarygodności odbiorców oraz bieżącej kontroli należności i raportowaniu o wszelkich nieprawidłowościach w regulowaniu zobowiązań przez kontrahentów.

Oczywiście poziom bezpieczeństwa maksymalizuje faktoring pełny, ponieważ nawet bieżące monitorowanie odbiorców przez faktora nie pozwoli przewidzieć sytuacji niespodziewanych, np. zdarzeń losowych, które zachwieją wypłacalnością dotychczas solidnego płatnika. Wówczas przy faktoringu niepełnym, jeśli kontrahent nie ureguluje swojego zobowiązania wynikającego z faktury, konieczny będzie zwrot wypłaconej przez faktora zaliczki.

Dokonując wyboru rodzaju faktoringu, należy przemyśleć wszystkie za i przeciw oraz wybrać między niskim ryzykiem i wyższym kosztem faktoringu pełnego a tańszym faktoringiem niepełnym, który wprawdzie nie daje gwarancji zapłaty, ale jednak w znacznym stopniu zmniejsza ryzyko handlowe – poprzez profesjonalny monitoring odbiorców.

(Materiał opublikowany przed zmianą nazwy firmy)